Hành trình “bỏ phố về rừng” của “gã nông dân” Đỗ Hoàng
Lần đầu tiên gặp Đỗ Hoàng, tôi chỉ thấy một anh… nông dân chính hiệu đang nhiệt tình giải thích về cách làm vườn và cây cối cho hai khán giả là bố mẹ tôi. Câu chuyện của anh đầy say mê, nhiều trăn trở và vô số kiến thức thú vị, khiến tôi vô thức cũng vểnh tai nghe. Đến tận lúc chào nhau, tôi mới biết đấy là Giám đốc công ty thuốc Nam Việt, hay thường được báo đài nhắc đến với cái tên Vietherb. Đôi xăng-đan mòn gót, chiếc ba-lô sờn quai, anh nói “Đi lại nhiều, lại toàn lên rừng lên rẫy thì vậy thôi.”
“Có người bỏ phố về quê chỉ để sống sao cho bản thân mình thấy vui và không gây hại tới môi trường, thế là đủ. Có người lại ôm khát vọng gây dựng một cộng đồng cùng chia sẻ các giá trị, lựa chọn này nhiều thách thức hơn.”
Chọn thuốc nam làm cái nghiệp
“Sinh ra và lớn lên ở vùng rừng núi, từ nhỏ tôi đã biết sống nương nhờ vào rừng. Đi rừng lấy củi biết đào củ măng ăn đỡ đói, hái lá chua ăn đỡ khát, lấy cây cầm máu sát khuẩn nếu có bị đứt chân tay. Ốm sốt được đắp lá nhọ nồi, cảm được trùm chăn xông nắm lá nhặt quanh nhà rồi ăn bát cháo lá tía tô, ho hoắng là được cho ăn hoa đu đủ đực hấp mật ong, đau bụng thì ăn búp ổi…
Lớn lên, tôi rời nhà đi học xa, một thời gian mất đi sự kết nối với rừng. Ra trường, số phận run rủi thế nào mà tôi được đi làm trong các dự án phi lợi nhuận với đồng bào miền núi trong lĩnh vực quản lý tài nguyên, từ đó gặp và làm việc với các thầy thuốc nam địa phương. Ban đầu đi làm chỉ vì đấy là công việc, chưa thực sự cảm thấy yêu thích nhiều. Đến một hôm, tôi đi rừng cùng một nhóm thầy thuốc nam các vùng miền, có cô thầy thuốc nam người dân tộc Sách ở Hoá Sơn (Quảng Bình) bảo: Cháu vào với cô mấy tháng cô chỉ cho mấy cây thuốc quý, mấy bài thuốc trị bệnh cho phụ nữ, trẻ em. Tối về, ông cụ dân tộc Tày ở Hoà Thắng (Lạng Sơn) lại nói: Mày hợp với nghề thuốc nam đấy, học nghề đi, sau này giúp được nhiều người. Vào ông truyền cho mấy bài thuốc. Con ông cũng có còn ham nghề đâu. Vào ông dạy cả châm cứu nữa.
Ngày hôm đó quả thực là dấu mốc quan trọng trong quá trình thay đổi nhận thức của tôi. Những dấu vết kết nối với thiên nhiên trước đây được gắn kết và củng cố mạnh mẽ bởi các thầy thuốc nam mà tôi ngưỡng mộ. Từ đó, tôi mới bắt đầu thực sự chú ý, trăn trở về nghề thuốc nam. Tôi cứ đi, cứ nghe… và không biết từ bao giờ, tôi biết nhận mặt từng cây thuốc nam trong rừng.”
Gầy dựng lại niềm tin
“Bản thân tôi có niềm tin vô điều kiện vào giá trị của tri thức thuốc nam truyền thống, những người thầy thuốc nam địa phương, cây thuốc nam bản địa, bài thuốc nam cổ truyền.”
“Tính đến nay, tôi đã có hơn 10 năm làm việc với đồng bào miền núi trong các dự án phát triển cộng đồng, cùng các thầy thuốc nam tìm kiếm, thử nghiệm và triển khai các giải pháp bảo tồn cây thuốc, tri thức thuốc nam bản địa. Vietherb ra đời là sự tiếp nối sứ mệnh bảo tồn cây thuốc, bài thuốc, nghề thuốc nhưng với một hướng tiếp cận khác, một giải pháp mới.
Thực ra, mới thì cũng không phải là mới, chỉ là nó khác với xu thế của thời đại, và khác với nhận thức của số đông vốn đã bị dẫn dắt đi quá xa khỏi cái thực chất. Nhưng nếu bản thân có niềm tin vô điều kiện và sự kiên định thực hiện lý tưởng thì dần dần, bạn cũng sẽ khiến những người thân thiết quanh mình tiếp nhận niềm tin đó. Hồi đầu, mẹ tôi, hay mẹ anh Huân – người đồng sáng lập Vietherb, cũng khá nghi ngờ các sản phẩm của Vietherb. Nhưng giờ thì họ là fan trung thành, không những sử dụng mà còn góp ý rất nhiều để hoàn thiện sản phẩm, đồng thời giới thiệu sản phẩm rất nhiệt tình từ trải nghiệm thực tế.
Tôi thấy rằng, những sản phẩm thảo dược được phát triển từ bài thuốc nam cổ truyền thường gợi nhớ lại nhiều thứ rất đỗi thân quen với mọi người nên dễ dàng được đón nhận. Khi mọi người tới gần nhau, gặp nhau thì dần sẽ nhận thêm những giá trị khác như xây dựng một lối sống tốt cho sức khỏe và ít gây hại nhất tới thiên nhiên.”
Làm việc mình thích cũng là đang vui sống
“Với tôi, làm việc cũng là đang vui sống. Vì làm việc mà mình thích nên chưa khi nào tôi thấy phiền muộn khi gặp phải thách thức.”
“Cơ bản là tôi và những người đồng sáng lập Vietherb chưa bao giờ có tư tưởng cạnh tranh, ngay từ khi bắt đầu đã vậy, cho đến giờ, sau 5 năm hoạt động cũng vẫn vậy. Vietherb là giải pháp (bảo tồn thuốc nam) và sản phẩm là phương tiện (thông điệp về một lối sống thuận tự nhiên, chăm sóc sức khỏe bằng rau, cây cỏ). Mục tiêu của chúng tôi là hướng tới bảo tồn cây thuốc, bài thuốc, nghề thuốc (thầy thuốc nam) dựa trên các giải pháp mang lại lợi nhuận. Có lẽ vì thế mà chúng tôi không bị áp lực phải cạnh tranh với ai hay có ai cạnh tranh với mình. Tôi không xem những người làm ra sản phẩm giống mình, làm việc giống mình là đối thủ cạnh tranh. Càng nhiều người sản xuất ra những sản phẩm thảo dược tốt cho sức khoẻ… thì cộng đồng chúng tôi càng làm được nhiều việc có ý nghĩa cho cuộc sống, nâng cao nhận thức chung về thiên nhiên.
Chọn một hướng đi mới mà nhiều người nói là đi ngược dòng, ngược xu thế, trở về những giá trị truyền thống thì không phải là con đường dễ dàng. Nhưng tôi và các bạn đồng hành chưa bao giờ để những thách thức gặp phải trên con đường này khiến mình mất định hướng, mất niềm tin hay mất đi niềm vui sống. Mỗi thách thức sẽ cho mình thêm trải nghiệm, một góc nhìn khác để hoàn thiện giải pháp. Nhìn chung, đến giờ mọi việc vẫn đang suôn sẻ. Tôi cũng chưa từng nghĩ rằng để đi ngược dòng thời cuộc là mình đang phải đánh đổi điều gì, vì theo đuổi con đường này là quá trình hoàn thiện bản thân, nuôi dưỡng tâm hồn mình và làm đầy cuộc sống quanh mình.”
Bao giờ thì giàu?
“Nhiều người cũng hỏi tôi lương tháng bao nhiêu, lương ít sống sao, làm vậy bao giờ mới khá,… Ngay từ khi chọn trở về với thiên nhiên, tôi đã thấy mình giàu, từ nguồn lực đất đai cho đến sự ủng hộ của các thầy thuốc, người nông dân và những người bạn đồng hành. Được gặp gỡ những người hết sức đáng mến đang cần mẫn làm những việc nho nhỏ cho trái đất này, hay đơn giản là những người đang vui sống thuận tự nhiên. Được tiếp cận với những tri thức thuốc nam cổ truyền mà không trường lớp nào dạy. Được biết và hoà mình với văn hóa các dân tộc, học hỏi cách mà họ chung sống cùng thiên nhiên. Với người này, người kia, nhiều tiền tức là giàu. Với tôi, bấy nhiêu đã là quá giàu.
Hơn nữa, tôi cũng không có nhu cầu tiêu xài gì, vì tôi chọn lối sống tối giản. Tôi nghiên cứu, phát triển ra các sản phẩm từ thảo dược cũng chính là để phục vụ những nhu cầu tiêu dùng tối giản của mình và người thân… Khi bạn quen với lối sống thuận tự nhiên thì bạn sẽ ít phụ thuộc vào nguồn lực bên ngoài và tự nhiên thấy tiền cũng không quá cần thiết nữa.
Tuy nhiên, đôi khi tôi cũng hơi suy nghĩ. Chọn con đường này, lý tưởng này là tôi đã khiến gia đình vất vả và thiệt thòi. Mọi người từng ra sức khuyên nhủ tôi đừng để họ phải cực khổ chỉ vì tôi muốn thế. Nhưng đến giờ, những giá trị mà họ nhận được đã an ủi tôi rất nhiều.”
Bình luận